Als de poort sluit en ook de dierverzorgers naar huis gaan, wat gebeurt er dan eigenlijk in Apenheul? Hoe slapen de apen? Natuurlijk zijn onze dierverzorgers wel eens ’s avonds of ’s nachts aanwezig geweest, maar wat zich precies afspeelt in het holst van de nacht was nog niet bekend. Dit constateerden onze medewerkers naar aanleiding van een welzijnsbeoordeling (een uitgebreide vragenlijst om dierenwelzijn te scoren) bij de bonobo’s. Eén van de actiepunten was dus om een onderzoek hiernaar te starten. Goede timing, zo bleek, want ook de Spaanse onderzoeker Juan Olvido Perea García had interesse in de nachtelijke activiteiten van bonobo’s. En zo werd dit slaaponderzoek bij de bonobo’s in Apenheul een feit.
In samenwerking met Apenheul en prof. dr. Mariska Kret voert Juan via Universiteit Leiden een wetenschappelijk onderzoek uit om de kwaliteit van de slaap van de bonobo’s te meten. De metingen zijn inmiddels voltooid en de resultaten worden nu verwerkt.
Geluidsopnames
Voor zijn studie gebruikte Juan een geluidsrecorder die ’s nachts in het binnenverblijf alle geluiden opnam. Ook kijkt Juan naar de effecten van seizoenen en verschillen in groepssamenstelling op slaapkwaliteit. Luchtvochtigheid en temperatuur in het bonoboverblijf zijn voorbeelden van factoren die worden meegenomen in het onderzoek. Zorgen warme zomers voor minder goede slaap? Zorgt een bepaalde groepssamenstelling voor meer rust? En zorgt een slechte nachtrust voor een ‘korter lontje’ overdag?
Zorgt een slechte nachtrust voor een ‘korter lontje’ overdag?
Efficiënt analyseren dankzij AI
Met behulp van AI kunnen de vele uren aan opnamemateriaal efficiënt worden geanalyseerd. Wordt minder en zachter geluid gehoord, dan zou dit mogelijk een betere nachtrust voor de bonobo’s kunnen betekenen.
Met het verkeerde been uit bed?
Naast het verzamelen van audiomateriaal tijdens de nacht zijn de bonobo’s in bepaalde periodes ook overdag geobserveerd. Op die manier kan onderzocht worden of een nacht met veel geluiden (en dus mogelijk verstoringen in de slaap) ook effect heeft op het gedrag van de dieren overdag.
Een snurkende bonobo..?
De analyse van de eerste audio-opnames begon met het afspelen van urenlange opnames, om te controleren of de apparatuur juist werkte. Pas daarna werd AI op de opnames toegepast. Een intensieve taak, aldus Juan. Maar toen hoorde hij iets, gedurende zo’n 2 seconden, waar hij enorm enthousiast van werd: was dit een snurkende bonobo? Hij stuurde de geluidsopname direct aan de dierverzorgers door. Hun conclusie: het zou ook wel eens een scheet kunnen zijn...
De gecombineerde metingen leveren een schat aan informatie op, die dankzij AI sneller geanalyseerd kan worden.
AI trainen
Toen de opnameapparatuur goed bleek te werken, werd AI ingezet voor de verdere analyse van de audio-opnames. Het programma wordt nu getraind op het herkennen van bonobogeluiden versus ‘andere geluiden’. En uiteindelijk moet het zelfs de individuele dieren kunnen onderscheiden op basis van hun geluid. Dit vindt later in de studie plaats. Ook de koppeling van temperatuur en luchtvochtigheid wordt automatisch gemaakt. Zo leveren de gecombineerde metingen een schat aan informatie op, die dankzij AI sneller geanalyseerd kan worden.
Het vervolg
De verzamelde data wordt nu verwerkt en Juan en zijn collega's werken aan de publicatie van een wetenschappelijk artikel. Ben je benieuwd naar de resultaten? Houd dan onze website en social media in de gaten voor updates!
Op de foto Juan met studente Psychobiologie Mariëlle. Mariëlle heeft overdag gedragsdata van de bonobogroep verzameld, welke gelinkt zullen worden aan de audiodata van de nachten.
